Zelf beton maken

Bestanddelen bepalen in de juiste verhoudingen

In de bouw wordt meestal gebruikgemaakt van vaste typesamenstellingen: samenstellingen waarvan de eigenschappen goed gekend zijn.

De doe-het-zelver kan de volgende samenstelling gebruiken: 1 deel cement, 2 delen zand, 3 delen grind. Het deel water is ongeveer een tiende van de vaste delen. Voor het bereiden van één kubieke meter beton zijn in totaal van 1560 liter (dm³) vaste stoffen nodig: 260 liter = 325 kg = 13 zakken cement à 25 kg (20 ltr), 520 liter zand en 780 liter grind.

Hoeveelheden tot 1 à 1,5 kuub zijn nog zelf klaar te maken. Grotere hoeveelheden kan men het best door een betonmortelcentrale laten aanvoeren.

Mengen

Het mengen van een betonmengsel met een betonmolen gaat als volgt:

• de betonmolen starten;
• de helft van de granulaten en een deel van het water toevoegen;
• al het cement toevoegen;
• het zand en de rest van het grind toevoegen;
• water toevoegen tot de plasticiteit in orde is;
• enkele minuten mengen:
• gieten of storten in de bekisting

Systeembekisting

Beton is een lopende brij die in de juiste vorm gehouden moet worden. Vanwege het hoge gewicht en de daarmee gepaard gaande grote krachten is een versterkte bekisting nodig. Naast de traditionele houten bekisting onderscheidt men: glijbekisting (bekisting die langzaam mee beweegt naarmate het storten vordert, in gebruik bij onder andere de wegenbouw), systeembekisting (meermaals bruikbare bekisting), verloren bekisting (bekisting die niet meer verwijderd wordt en ter plekke achterblijft).

Verdichten

Vlak maken van vers gestort beton met een trilplaat.

Bij het verdichten wordt vaak gebruikgemaakt van een trilnaald. Bij kleinere hoeveelheden of oppervlaktes wordt ook wel een houten balkje gebruikt. Het doel van verdichten is om de luchtbellen uit het mengsel te verwijderen.

Bescherming tegen uitdroging

Indien het verse beton uitdroogt, zal het krimpen waardoor er trekspanningen optreden die het beton laten scheuren (krimpscheuren). Te snelle uitdroging kan voorkomen worden door het beton nat te houden, door chemische producten te gebruiken (zogenaamde curing compound), door het beton af te dekken (met een folie of zeil) of door het in een ruimte te plaatsen met een zeer hoge luchtvochtigheid (een zogenaamde klimaat- of hardingskamer).

Bescherming tegen vorst of oververhitting

Hoe lager de temperatuur, des te langzamer het beton uithardt. Onder 0 °C vindt geen uitharding meer plaats. Buiten gestort beton moet dus zo nodig tegen vorst worden beschermd. Dit kan onder andere door infraroodlampen te gebruiken of beton aan te maken met warm water. Verharden van beton is een exotherme reactie; er komt warmte vrij en dit kan voldoende zijn om de temperatuur hoog genoeg te houden, maar hierdoor is het soms ook niet mogelijk om grote hoeveelheden beton in één keer te storten. In dat geval moeten er buizen in het beton opgenomen worden, waar koud water doorheen circuleert om de warmte af te voeren.

Bescherming tegen ontmenging

Tijdens het storten en gedurende de eerste periode van het uitharden kan ontmenging (segregatie) optreden. Dat houdt in dat de zwaardere granulaatkorrels naar beneden zakken. Dit kan voorkomen worden door:

• voldoende fijne deeltjes toe te voegen;
• een niet te hoge water/cement-factor te gebruiken;
• niet te lang te trillen;
• een minder plastisch beton te gebruiken
• een stabilisator te gebruiken.